Manganez Minerali Nedir?
Makale İçeriği
25 atom numaralı element olan manganez hakkında birçok kişinin bilmedikleri vardır. Bu element hakkında öğrenecekleriniz son derece önemlidir. Manganez, doğada bol miktarda bulunan ve insan sağlığı için önemli olan bir mineraldir. Vücutta çok az miktarda bulunur ancak birçok biyolojik süreç için kritik öneme sahiptir.
1774 yılında keşfedilen manganez elementi, insan vücudu için son derece gerekli elementlerden biridir. 7B periyodik cetvel sırasında olan manganez, kimyasal bir yapıya sahiptir. 4 adet alatropu bulunan bu kimyasalın bizim ilgi alanımıza giren kısmı, vücut ve metabolizma konusundadır.
Manganezin Canlılar İçin Önemi Nedir?
İnsan vücudunda (yetişkin) ortalama 10-20 mg arasında bulunan manganez, iskelet, karaciğer, böbrek ve pankreas bölgesinde bulunan bu element, aynı zamanda süperoksit gibi enzimlerin içinde bulunur. Süperoksit dismut enzimleri, lipid, karbonhidrat oluşumu ve büyüme hormonu açısından gereklidir.
Protein sentezlenmesi ve besinlerin enerjiye dönmesi için vücutta yeterli oranda manganez olması gerekir. Kan şekerini de düzenler. Sağlıklı bireylerde manganez eksikliği görülmez ama eksikliği durumunda telafi edilmesi şarttır.
Manganez Kaynakları Nedir?
Genelde bitkisel gıdalarda bulunan manganez kaynağı olan sert kabuklu meyvelerdir. Aynı zamanda fasulye, nohut, bezelye, badem, fındık, ceviz, esmer pirinç, tam tahıllı arpa ve buğday ürünleri, ahududu, ananas, üzüm, çilek, muz, kivi, incir, sebzeler ve çayda manganez bulunmaktadır. Bazı kişilerde kan değerlerinin sorunlu olması durumunda manganez emilimi yapılamaz. Bu yüzden gıdalar dışında takviye besinler de kullanılır. En bilinen manganez kaynakları şunlardır:
- Maden suyu
- Yumurta
- Ispanak
- Soya
- Yeşil Fasulye
- Ay çekirdeği
- Kuşkonmaz
- Kahverengi pirinç
- İstiridye
Manganez Eksikliği
Genelde bitkisel kaynaklarda bulunan manganez, anne sütünde litre başı ortalama 4 mcg bulunur. İlk 6 aydan sonra 0.6 mg, 1-3 yaş arasında 1.2 mg, 4-8 yaş arasına 1.5 mg, 9-13 yaş arasında 2 mg, 18 yaş ve üzerinde 2.3 mg yeterlidir. Ancak hamile ve emziren kadınlarda manganez oranı farklılık göstermektedir.
Bu durumda eksiklik olması söz konusu olduğunda hekime danışarak kullanım sağlanması gerekir. Manganez kaynağı olarak tercih edilen birçok gıda bitkisel besinlerde olduğu için vejeteryanlarda bu eksiklik pek görülmez. Günlük en fazla 11 mg oranında alım yapılmalıdır.
Manganez eksikliği durumunda vücuttaki yağ ve kemik problemleri baş göstermeye başlar. ayrıca metabolizmanın yavaşlamasına da neden olabilir. Halsizliğe neden olduğundan sinirlilik gibi sorunlar da yaşanmasına yol açabilir.
Manganezin Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Manganezin faydaları başta kemik büyümesi, kemik gelişmesi olmaktadır. Büyümeyi sağlamasının yanında aşağıdaki faydaları vardır.
- Antioksidan özelliği nedeniyle kanser yapan moleküllerle mücadele eder
- Metabolizmayı hızlandırır
- Epileptik nöbetlerin azalmasına destek sağlar.
- Adet öncesi sendromların arasında sinirliliği azalttığı görülmektedir.
Yararları olduğu gibi aşırı tüketildiği zaman zararları da görülmektedir. Manganez zehirlenmesinde halüsinasyon görmek, unutkanlık, iktidarsızlık, kas zayıflaması, uykusuzluk ve baş ağrısı görülebilir. Manganez yokluğunda;
- Şişmanlama
- Kilo kaybı
- Glikoz intoleransı
- Deri sorunları
- Doğum hataları
- Saç rengi değişimleri
- Nörolojik semptomlar görülebilir.
Yeteri kadar alınmadığında ve içme suyunda aşırı olduğunda bazı bebek ölümlerine neden olduğu vakaları görülmektedir. Yani içme suyundaki oranları aşırı olduğunda tehlikelidir.
Manganez Takviyesi Gereken Durumlar
Bazen sağlıksız yaşam koşulları ve yetersiz beslenme birçok hastalığa davetiye hazırlar. Bunların başında gelen şişmanlama, asabiyet, unutkanlık gibi sorunların büyük bir kısmı bazı eksikliklerdir. Demir eksikliği kadar önemli olan manganez eksikliği birçok insanın cinsel isteksizlik duymasına, unutkanlığına ve öğrenme zorluğu çekmesine neden olur. Bu durumun ortaya çıkması halinde doktor gözetiminde manganez takviyesi gerekir. Manganez takviyesi hekimin tavsiye ettiği diyetle birlikte uygulanmalıdır. Çünkü aşırısı da birçok zarara neden olur. Bu yüzden ihtiyaç karşılanana kadar ve vücut dengeye girene kadar takviye edici gıdalar destek olarak alınabilir.
Sağlıklı bir sinir sistemi ve beyin fonksiyonuna sahip olmak için birçok element gibi önemli olan manganez, son derece hassasiyet gerektiren biçimde tüketilmelidir. Sağlık açısından herhangi bir zararı yok diye düşünülüp bilinçsizce kullanılmamalıdır.
